کتاب دعاوی استخدامی در رویه دیوان

منظور از استخدام حالتی است که شخص حقیقی در یکی از وزارتخانه‌ها و یا مؤسسات دولتی به خدمت دولت پذیرفته می­شود.

دلیل تصریح بر قید «پذیرفته شدن» آن است که صرف اشتغال شخص برای تحقق استخدام کافی نبوده و برای اینکه فردی مستخدم شمرده شود لازم است؛

اولاً: از طرف دولت و مراجع ذی­صلاح پذیرفته شود.

ثانیاً: باید اشتغال به خدمت دولت داشته باشد.

منظور از اشتغال به خدمت دولت آن است که مستخدم به کاری به موجب حکم رسمی (دستور کتبی مقامات صلاحیت­دار) مکلف به انجام آن می­باشد، اشتغال داشته باشد.

محصولات پرفروش

منظور از استخدام حالتی است که شخص حقیقی در یکی از وزارتخانه‌ها و یا مؤسسات دولتی به خدمت دولت پذیرفته می­شود.

دلیل تصریح بر قید «پذیرفته شدن» آن است که صرف اشتغال شخص برای تحقق استخدام کافی نبوده و برای اینکه فردی مستخدم شمرده شود لازم است؛

اولاً: از طرف دولت و مراجع ذی­صلاح پذیرفته شود.

ثانیاً: باید اشتغال به خدمت دولت داشته باشد.

منظور از اشتغال به خدمت دولت آن است که مستخدم به کاری به موجب حکم رسمی (دستور کتبی مقامات صلاحیت­دار) مکلف به انجام آن می­باشد، اشتغال داشته باشد.

انواع استخدام

طبق قانون مدیریت خدمات کشوری استخدام در دستگاه­های اجرایی به دو روش رسمی و پیمانی انجام می­پذیرد؛

یعنی استخدام در دستگاه­های اجرایی به دو نوع رسمی و پیمانی محدود شده است طبق ماده ۵۲ قانون مدیریت خدمات کشوری نیز هر نوع به‌کارگیری افراد در دستگاه­های اجرایی به غیر از حالت رسمی و پیمانی ممنوع می­باشد.

با وجود این بر اساس قانون مدیریت خدمات کشوری اشتغال افراد و به‌کارگیری نیروی انسانی در دستگاه­های مشمول قانون در ۵ قالب حقوقی امکان­پذیر است.

۱٫ استخدام رسمی: مستخدم رسمی کسی است که به موجب حکم رسمی برای تصدی یکی از پست­های سازمانی وزارتخانه­ها یا مؤسسات دولتی استخدام شده باشد. این نوع استخدام برای تصدی پست­های ثابت می­باشد. همچنین برای مشاغل حاکمیتی می­باشد که جنبه استمرار دارد و اینکه مستلزم گذراندن یک دوره آزمایشی است.

۲٫ استخدام پیمانی: این نوع استخدام مختص پست­های سازمانی است؛ به عبارت دیگر جهت تصدی پست­های موقت می­باشد. مطابق آیین‌نامه استخدام پیمانی مدت قرارداد پیمانی حداکثر یک سال است و برابر ماده ۴۹ قانون مدیریت خدمات کشوری از جمله شرایط تمدید قرارداد پیمانی استمرار پست سازمانی است؛

بنابراین بر اساس قانون مذکور امکان تمدید قرارداد پیمانی در صورت استمرار پست سازمانی حتی بیش از یک سال نیز وجود دارد.

۳٫ اشتغال ساعتی در دستگاه­های اجرایی: برابر تبصره ماده ۳۲ قانون مدیریت خدمات کشوری دستگاه­های اجرایی می­توانند در شرایط خاص با تأیید سازمان تا ده درصد پست‌های سازمانی مصوب بدون تعهد استخدامی و در سقف اعتبارات مصوب افرادی را به صورت ساعتی یا کار معین حداکثر برای یک سال به‌کارگیرند.

۴٫ تأمین خدمات از طریق مناقصه: مطابق ماده ۱۷ قانون مدیریت خدمات کشوری دستگاه­های اجرایی می­توانند از طریق مناقصه و با عقد قرارداد با شرکت­ها و مؤسسات غیردولتی بر اساس فعالیت مشخص، حجم کار معین، قیمت هر واحد کار و قیمت کل به طور شفاف و مشخص بخشی از خدمات مورد نیاز خود را تأمین نمایند.

۵٫ استخدام به ‌عنوان کارگر: مطابق ماده ۱۲۴ قانون مدیریت خدمات کشوری به‌کارگیری نیروی انسانی در برخی از مشاغل که سازمان اعلام می­دارد در سقف پست‌های سازمانی مصوب و مجوز­های استخدامی بر اساس قانون کار امکان­پذیر می‌باشد.[۱]

حالات استخدامی

مستخدم دولت ممکن است از ابتدای ورود به خدمت تا پایان آن در حالات و وضعیت­های مختلفی قرار گیرد. حالات مذکور در دو دسته بندی قرار می­گیرند؛ دسته اول حالت­هایی است که در زمان وجود رابطه استخدامی موضوعیت دارد و دوم حالت­های استخدامی که رابطه­ی استخدامی را قطع می­کند.

در دسته اول هنوز رابطه­ی استخدامی وجود دارد، این حالات شامل موارد زیر است:

۱٫ حالت اشتغال                           ۵٫ حالت ماموریت

۲٫ حالت انتقال                             ۶٫ حالت خدمت زیر پرچم

۳٫ حالت مرخصی                          ۷٫ حالت تعلیق

۴٫حالت آمادگی به خدمت              ۸٫ حالت انفصال موقت

۹٫ حالت غیبت

دسته­ ی دوم همانگونه که ذکر آن رفت مواردی است که رابطه استخدامی مستخدم را قطع می­کند؛ و حالات زیر را شامل می­شود:

۱٫ حالت بازنشستگی                    ۲٫ حالت از کارافتادگی

۳٫ حالت انفصال دائم                    ۴٫ حالت استعفاء

۵٫ حالت اخراج                            ۶٫ حالت بازخریدی[۲]

در هر یک از حالات فوق ممکن است که مستخدم نسبت به آن تصمیم که از سوی اداره مستخدم  گرفته می­شود اعتراض داشته باشد.

در این صورت برای رسیدگی به اعتراض مستخدم، شعب دیوان عدالت اداری برابر ماده ۱۰ قانون تشکیلات و آئین دادرسی دیوان عدالت اداری صالح به رسیدگی است.

عموم حالاتی که مستخدمین در صورت وقوع آن­ها در دیوان عدالت اداری از آن­ها شکایت کرده­اند، این موارد هستند:

حالت بازنشستگی: بازنشستگی برابر ماده ۱۲۴ قانون استخدام کشوری وضعیت مستخدمی است که طبق قانون به موجب حکم مراجع ذی­صلاح از حقوق بازنشستگی استفاده می­کند.

فصل هشتم قانون استخدام کشوری[۳]  و فصل سیزدهم قانون مدیریت خدمات کشوری شرایط بازنشستگی چه به صورت اختیاری و چه به صورت اجباری و با اراده دستگاه مستخدم ذکر گردیده است.

در صورتی در صدور حکم بازنشستگی ضوابط مقرر رعایت نگردیده باشد و مستخدم مدعی عدم رعایت مقررات مربوطه باشد مراتب شکایت خود را در دیوان عدالت اداری مطرح می­نماید.

علاوه بر این از دیگر حالات خروج از خدمت بازخریدی می­باشد،که وضع کارمندی است که سابقه خدمت او از طرف دولت خریداری و از خدمت دولت معاف می­شود. همچنین اخراج کارمند که وضع مستخدمی است که به موجب احکام قطعی دادگاه اداری به موجب مواد ۹ و ۱۷ قانون رسیدگی به تخلفات اداری اخراج شده است. و در نهایت حالت انفصال دائم که وضع مستخدمی است کخه به موجب حکم قطعی دادگاه اداری یا کیفری اصالتاً یا تبعاً برای همیشه از خدمت دولت محروم شده است.

این حالات عموم مواردی است که در اعتراض به آنها به دیوان عدالت اداری دادخواست تقدیم می­شود.