دعاوی ارث و میراث در رویه دادگاه‌ها

فهرست کلی صفحه

مقدمه ۱۳

معرفی ونمونه دادخواست دعاوی ارث و میراث ۱۵

معرفی دعاوی ارث و میراث ۱۷

مبحث اول: ارث و تشریفات آن ۱۷

مبحث دوم: در امور راجع به ترکه (مهرو موم، تحریر، اداره ترکه) ۲۴

مبحث سوم: در قبول و رد ترکه ۳۴

مبحث چهارم: در تصفیه و تقسیم ترکه ۳۹

مبحث پنجم: صلاحیت محاکم در رسیدگی به دعاوی ارث و میراث ۴۶

مبحث ششم: تشریفات رسیدگی به دعاوی ارث و میراث ۴۸

دعاوی ارث و میراث در آرای دیوان‌عالی کشور ۶۱

مبحث اول-آرای وحدت رویه دیوان‌عالی کشور ۶۳

مبحث دوم- آرای اصراری دیوان‌عالی کشور ۶۹

مبحث سوم- آرای شعب دیوان‌عالی کشور ۷۲

دعاوی ارث و میراث در آرای دادگاه‌ها ۱۴۵

مبحث اول- آرای دادگاه‌ها بدوی و تجدیدنظر ۱۴۷

مبحث دوم – آرای دادگاه‌های انتظامی قضات ۱۸۸

دعاوی ارث و میراث  در نشست‌های قضائی ۱۹۷

دعاوی ارث و میراث در نظریه‌های مشورتی ۲۵۷

دعاوی ارث و میراث در قوانین و مقررات قانونی ۲۷۷

از قانون مدنی ۲۷۹

از قانون امور حسبی ۲۹۱

از قانون مالیات‌های مستقیم با اصلاحات ۱۳۹۴- ۳۱۶

قانون شوراهای حل اختلاف(مصوب ۱۳۹۴) ۳۲۱

منابع و مآخذ ۳۲۳

فهرست جزیی صفحه

مقدمه ۱۳

معرفی ونمونه دادخواست دعاوی ارث و میراث ۱۵

معرفی دعاوی ارث و میراث ۱۷

مبحث اول: ارث و تشریفات آن ۱۷

گفتار اول: موجبات و طبقات ارث ۱۷

گفتار دوم: تحقق ارث و شرایط آن ۱۷

گفتار سوم: تاریخ فوت و آثار آن ۱۸

گفتار چهارم: ترکیب ارث و میراث ۲۰

مبحث دوم: در امور راجع به ترکه (مهرو موم، تحریر، اداره ترکه) ۲۴

گفتار اول: مهر و موم ترکه ۲۴

گفتار دوم: رفع مهر و موم ترکه ۲۷

گفتار سوم: تحریر ترکه ۲۹

مبحث سوم: در قبول و رد ترکه ۳۴

گفتار اول: قبول ترکه ۳۴

گفتار دوم: در رد ترکه ۳۶

مبحث چهارم: در تصفیه و تقسیم ترکه ۳۹

گفتار اول: تصفیۀ ترکه ۳۹

گفتار دوم: تقسیم ترکه ۴۲

مبحث پنجم: صلاحیت محاکم در رسیدگی به دعاوی ارث و میراث ۴۶

گفتار اول: صلاحیت ذاتی محاکم ۴۶

گفتار دوم: صلاحیت محلی محاکم ۴۶

مبحث ششم: تشریفات رسیدگی به دعاوی ارث و میراث ۴۸

گفتار اول: مالی یا غیرمالی بودن و طریقه تقدیم آن‌ها ۴۸

گفتار دوم: خواهان و خوانده‌ دعاوی ۴۸

گفتار سوم: مدارک لازم برای طرح درخواست یا دعاوی ۴۹

دادخواست مهر و موم ترکه به انضمام کلیه خسارات قانونی ۵۰

دادخواست مهر و موم ترکه تحریر آن به انضمام کلیه خسارات قانونی ۵۱

دادخواست رفع مهر و موم ترکه به انضمام کلیه خسارات قانونی ۵۲

دادخواست توقیف اموال و تأمین خواسته مبنی بر انجام تعهد ۵۳

دادخواست تقسیم ترکه به انضمام کلیه خسارات قانونی ۵۴

میزان سهم‌الارث طبقه اول ۵۵

میزان سهم‌الارث طبقه دوم ۵۶

میزان سهم‌الارث طبقه سوم ۵۷

جدول مالیات بر ارث (جدید) ۵۸

جدول مالیات بر ارث (قدیم) ۵۹

دعاوی ارث و میراث در آرای دیوان‌عالی کشور ۶۱

مبحث اول-آرای وحدت رویه دیوان‌عالی کشور ۶۳

۱- عدم تعلق ارث به فرزند ناشی از زنا ۶۳

۲- احوال شخصیه و حقوق ارثیه ایرانیان غیر شیعه ۶۳

۳- صلاحیت دادگاه‌ها در مورد تعیین سهم‌الارث وارث محجور و مفقودالاثر ۶۴

۴- رسیدگی به موضوع نسب و سهم‌الارث جنین توسط دادگاه صالح ۶۵

۵- درخواست تقسیم اموال متوفی و اختلاف در مالکیت ۶۵

۶- اجرای قرار بدون حضور متقاضی تحریر ترکه ۶۶

۷- اداره ترکه متوفی مستلزم صدور حکم ورشکستگی او نیست ۶۷

۸- تقسیم ترکه بین محجورین و غایب مفقودالاثر ۶۷

مبحث دوم- آرای اصراری دیوان‌عالی کشور ۶۹

۱- اعتراض بر ثبت ملک مورث ۶۹

مبحث سوم- آرای شعب دیوان‌عالی کشور ۷۲

۱- خلع‌ید از سهم‌الارث و اثبات مالکیت ۷۲

۲- لزوم تحریر ترکه در صورت وجود صغیر یا محجور بین وراث ۷۴

۳- تعلق دین میت به تمام ترکه ۷۵

۴- ادای دین مورث از بهای ملک ۷۵

۵- اقامه دعوا به طرفیت ورثه ۷۵

۶- اقامه دعوا به طرفیت ورثه هرچند ترکه در ید وراث نباشد ۷۶

۷- ماترک متوفای بلا وارث ۷۶

۸- تجدید جلسه تحریر ترکه ۷۶

۹- تقسیم ترکه بین وراث ۷۷

۱۰- تقسیم ترکه توسط دادگاه چنانچه بین وراث محجور یا غایب باشد ۷۸

۱۱- خلع‌ید از سهم‌الارث و تقسیم ماترک ۸۱

۱۲- تقسیم ماترک و مطالبه سهم‌الارث در امور حسبی ۸۵

۱۳- استرداد و وضع ید بر ماترک با مطالبه اجور ۹۴

۱۴- تأثیر عزل موصی نسبت به‌ما‌سبق ۹۷

۱۵- ابطال رأی داور در مورد ماترک موروثی ۱۰۳

۱۶- تقسیم ماترک با جلب نظر کارشناس ۱۰۶

۱۷- مطالبه سهم‌الارث پدر و برادر ۱۱۰

۱۸- مطالبه عواید سهم‌الارث از ماترک ۱۱۱

۱۹- طرح دعوای مطالبه سهم‌الارث به جای دعوای تقسیم ماترک ۱۱۴

۲۰- مطالبه سهم‌الارث از اموال منقول و غیر منقول ۱۱۵

۲۱- تقسیم ماترک و تحویل سهم‌الارث مشاعی ۱۱۷

۲۲- عدم نفوذ وصیت بر زیاده به ثلث ترکه مستفاد از ماده ۸۴۳ قانون مدنی ۱۲۰

۲۳- مرجع صالح رسیدگی به دعوای تقسیم و افراز املاک موضوع ترکه ۱۲۱

۲۴- رسیدگی دادگاه عمومی به تقسیم ترکه در صورت عدم تراضی ورثه ۱۲۲

۲۵- رسیدگی قضائی به تقاضای افراز سهم‌الارث ۱۲۳

۲۶- دعوای مطالبه مهریه از زوج متوفی ۱۲۴

۲۷- دادگاه صالح برای رسیدگی به مطالبه مهریه از ترکه ۱۲۶

۲۸- دادگاه صالح رسیدگی به دعوای تقسیم ترکه ۱۲۹

۲۹- رسیدگی به تقاضای افراز املاک مشاع موضوع ارث، در صلاحیت دادگاه حقوقی ۱۳۱

۳۰- قابل فرجام نبودن رأی صادره در خصوص گواهی حصر وراثت ۱۳۲

۳۱- دعوای الزام به تنظیم سند رسمی در مقابل دعوای تقسیم ترکه ۱۳۴

۳۲- رسیدگی مرجع صالح به دعوای تقسیم ترکه ۱۳۷

۳۳- لزوم فرض زوجین قبل از سهام سایر ورثه از اصل ترکه ۱۳۹

۳۴- تعلق حقوق و دیون به ترکه میت ۱۳۹

۳۵- دادگاه صالح برای اعتراض به رد تقاضای مهر و موم ترکه ۱۴۰

۳۶- غیر قابل پژوهش بودن رد قرار تأمین ترکه ۱۴۰

۳۷- عدم لزوم ادای دین متوفی از عین مال ۱۴۰

۳۸- تعیین مدیر تصفیه جهت اداره ترکه به تقاضای دادستان یا اشخاص ذی‌نفع ۱۴۱

۳۹- امور راجعه به ترکه و حفظ ترکه ۱۴۱

۴۰- ادای وجه‌التزام از ترکه متوفی ۱۴۲

۴۱- ادای دیون متوفی از ترکه ۱۴۲

۴۲- عدم الزام به تأدیه دین متوفی در صورت عدم وجود ترکه ۱۴۳

۴۳- اقامه دعوا علیه ورثه و غیر ورثه متصرف در ترکه ۱۴۳

۴۴- اثبات ترکه متوفی حین‌الفوت ۱۴۳

۴۵- اعتراض به تقاضای مهر و موم ترکه ۱۴۴

دعاوی ارث و میراث در آرای دادگاه‌ها ۱۴۵

مبحث اول- آرای دادگاه‌ها بدوی و تجدیدنظر ۱۴۷

۱- مصالحه یا واگذاری سهم‌الارث ناشی از حق سرقفلی و صنفی ۱۴۷

۲- دعوای تنفیذ صلح‌نامه نسبت به سهم‌الارث توسط دادگاه ۱۵۰

۳- تنظیم سند رسمی صلح نامه نسبت به سهم‌الارث ۱۵۲

۴- عدم تأثیر ابطال معامله فضولی در مالکیت سهم‌الارث ۱۵۴

۵- رد اعتراض ثالث اجرایی بر اساس سند عادی خلاف سند رسمی مالکیت ۱۵۵

۶- الزام شرکت به ثبت سهام متوفی به نام وراث مطابق گواهی حصر وراثت ۱۵۷

۷- انتقال سرقفلی مغازه به نسبت سهم‌الارث ۱۵۹

۸- سهم‌الارث زوجه در صورت فوت زوج قبل از اصلاح ماده ۹۴۶ قانون مدنی ۱۶۱

۹- نحوه طرح دعوای تقسیم ترکه در صورت وجود وارث صغیر ۱۶۲

۱۰- عدم صحت تصرفات حقوقی در اموال متوفی قبل از تأدیه دیون ۱۶۳

۱۱- انفساخ شرکت مدنی به‌واسطه فوت یکی از شرکا و مطالبه سهم‌الارث از ماترک ۱۶۶

۱۲- قطعیت گزارش اصلاحی در مورد تقسیم ترکه ۱۶۸

۱۳- رد ترکه قبل از تصرف در آن ۱۷۰

۱۴- اخراج ثلث ماترک قبل از تحریر ترکه ۱۷۲

۱۵- تقسیم ما ترک بر مبنای وصیت‌نامه رسمی ۱۷۴

۱۶- تصمیم دادگاه در تقاضای تقسیم ترکه در صورت غیر قابل تقسیم بودن اموال موروثی ۱۷۶

۱۷- ضرورت تقسیم ترکه قبل از اقامه دعوای مطالبه اجرت‌المثل ۱۷۸

۱۸- اثر سقوط حق ارث توسط احد از وراث قبل از موت مورث ۱۸۰

۱۹-ترافعی نبودن رد ترکه ۱۸۲

۲۰- طرف‌های دعوای تقسیم یا فروش ترکه ۱۸۳

۲۱- ارث زوجه نسبت به ماترک تقسیم نشده زوجی که قبل از اصلاح قانون فوت کرده ۱۸۵

مبحث دوم – آرای دادگاه‌های انتظامی قضات ۱۸۸

۱- مصالحه سهمالارث برحسب سند عادی صلح ۱۸۸

۲- صدور حکم خلع‌ید قبل از صدور حکم مطالبه سهمالارث ۱۸۹

۳- پذیرش دعوای افراز یا تقسیم یا مطالبه سهم‌الارث علیه دو نفر از ورثه ۱۸۹

۴- ارث فرزندخوانده و تصدیق حصر وراثت ۱۹۰

۵- پرداخت اجرت‌المثل بیش از سهمالارث ۱۹۰

۶- طرح دعوای خلع‌ید بعد از صدور حکم مبنی بر مطالبه سهمالارث ۱۹۱

۷- تخلف دادگاه در تعیین وقت برای مهر و موم ترکه ۱۹۱

۸- عدم ترافعی بودن تقسیم ترکه ۱۹۲

۹- اقدام به رفع لاک و مهر و موم ترکه بدون حضور خواهان ۱۹۲

۱۰- ادعای جعل نسبت به وصیت‌نامه راجع به ارث ۱۹۴

۱۱- تخلف به علت عدم تهیه صورت‌‌ریز در موقع رفع مهر و موم ترکه ۱۹۵

۱۲- لزوم درج اوصاف وصیت‌نامه در صورت‌مجلس هنگام مهر و موم ترکه ۱۹۶

دعاوی ارث و میراث  در نشست‌های قضائی ۱۹۷

۱- تعقیب کیفری ورثه به نسبت سهمالارث ۱۹۹

۲- عدم قابلیت تقسیم ملک موقوفه بین وراث ۲۰۰

۳- تقسیم ترکه در صورت تعدد زوجات ۲۰۰

۴- تقسیم ترکه و ادعای مالکیت ۲۰۰

۵- تقسیم ترکه و ادعای مدیون بودن مورث ۲۰۱

۶- مسئولیت وارث نسبت به دیون متوفی ۲۰۱

۷- سهم‌الارث و تقسیم ترکه ۲۰۲

۸- تقسیم ترکه و ادعای مالکیت ۲۰۳

۹- تعیین نسبت سهم‌الارث در گواهی ۲۰۳

۱۰- تعیین امین بر غایب جهت تقسیم ترکه ۲۰۴

۱۱- تقدیم دادخواست نفی نسب از سوی ورثه ۲۰۴

۱۲- اثبات ادعای وراثت افراد دیگر و تقاضای ابطال تقسیم ۲۰۶

۱۳- تقدیم دادخواست جداگانه در دعوای تقسیم ترکه ۲۰۷

۱۴- دادخواست تقسیم ترکه ۲۰۸

۱۵- رد ماترک توسط یکی از ورثه ۲۰۸

۱۶- دادگاه صالح برای تحریر ترکه و رفع مهر و موم ۲۱۰

۱۷- جایز بودن درخواست مهر و موم و تحریر نسبت به ترکه ۲۱۱

۱۸- امکان رسیدگی به امور مهر و موم ترکه و رفع آن در یک شعبه دادگاه ۲۱۱

۱۹- مجهول‌المکان بودن بعضی از ورثه در تحریر ترکه ۲۱۲

۲۰- پرداخت حق الزحمه مدیر ترکه از ترکه ۲۱۳

۲۱- اجرای قرار رفع مهر و موم و تحریر ترکه با مراجعه متقاضی ۲۱۴

۲۲- نحوه تقسیم ترکه مابین بستانکاران متوفی ۲۱۵

۲۳- تحریر ترکه قبل از تقسیم آن ۲۱۵

۲۴- ایفای تعهد مبنی بر پرداخت ودیعه از ماترک متوفی ۲۱۷

۲۵- تصرف ورثه بر مبلغ انجام وظیفۀ متوفی ۲۱۷

۲۶- تقاضای تقسیم مجدد ماترک بر اساس مدارک جدید ۲۱۸

۲۷- ابطال تمبر هزینه دادرسی که در مالکیت قسمتی از ماترک بین وراث اختلاف حاصل شود ۲۱۹

۲۸- هزینه دادرسی در دعاوی مربوط به اموال غیرمنقول در دعوای مطالبۀ سهم‌الارث ۲۲۱

۲۹- تقاضای اجرای حکم از سوی ورثه که حکم به نفع متوفا صادر شده ۲۲۲

۳۰- پرداخت خسارت از طرف ورثه در صورت قبول ماترک ۲۲۳

۳۱- عدم امکان اجرای قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی در مورد ورثه محکوم‌علیه ۲۲۴

۳۲- تکلیف ترکه متوفای بلاوارث ۲۲۵

۳۳- نحوه تقسیم ارث بین همسر و نوه‌های خواهر متوفی ۲۲۶

۳۴- وجوه اختلاف بین ورثه در خصوص تصرفات ترکه و استیفای حقوق خود ۲۲۷

۳۵- نحوه مطالبه سهم‌الارث از ماترک تصرف شده توسط احد از ورثه ۲۲۹

۳۶- وجه تمایز و اشتراک دعوای مطالبه سهم‌الارث و تقسیم ماترک ۲۲۹

۳۷- مطالبه سهم از اجرت‌المثل ایام تصرف ۲۳۲

۳۸- ثبت ملک بدون رعایت سهام سایر ورثه ۲۳۲

۳۹- تعیین سهم‌الارث زوجۀ بدون فرزند از ماترک ۲۳۴

۴۰- مطالبه مَهر توسط قیم از ماترک زوج ۲۳۴

۴۱- مسئولیت وراث در قبال دیون مورث خود ۲۳۵

۴۲- آماده نشدن وسیله اجرای قرار مربوط به تحریر و مهر و موم ترکه توسط متقاضی ۲۳۸

۴۳- تکلیف دادرس در خصوص وصیت‌نامه ابرازی در دعوای تقسیم ترکه ۲۳۸

۴۴- حکم تقسیم ترکه و تعیین سهم هریک از وراث ۲۴۰

۴۵- نوع دعوای تقسیم ترکه و شرایط آن ۲۴۱

دعاوی ارث و میراث در نظریه‌های مشورتی ۲۵۷

۱- محسوب شدن مطالبات کارمند متوفی جزو ماترک ۲۵۹

۲- تسلیم ترکه متوفای بلاوارث ۲۵۹

۳- مسئولیت ورثه در مورد اداء دیون متوفی به نسبت سهم‌الارث ۲۵۹

۴- ارث محسوب شدن خسارت فوت ناشی از حوادث رانندگی ۲۶۰

۵- وصیت کل ماترک به زوجه ۲۶۰

۶- آگهی وقت اجرای قرار تحریر ترکه ۲۶۱

۷- تقسیم اموال مشترک محجور و غیرمحجور ۲۶۲

۸- اثبات وراثت برای افراز حصه از ترکه ۲۶۳

۹- تحویل ماترک اتباع خارجه به کنسول دولت متبوع متوفی ۲۶۴

۱۰- حق‌الزحمه مدیر ترکه ۲۶۴

۱۱- درخواست تصفیه ترکه ۲۶۵

۱۲- ترکه متوفای بلاوارث ۲۶۵

۱۳- انتشار آگهی با توجه به بهای ترکه ۲۶۶

۱۴- عدم لزوم تحریر ترکه و مهر و موم درخواست تقسیم ترکه ۲۶۶

۱۵- تقسیم ترکه در صورت وجود غایب یا محجور بین ورثه ۲۶۷

۱۶- اخذ مهر از ماترک زوج و نحوه مطالبه آن ۲۶۷

۱۷- ماترک بودن حق کسب و پیشه ۲۶۸

۱۸- اداره مغازه فرزند توسط پدر ایجاد حق کسب و پیشه برای وراث نخواهد کرد ۲۶۸

۱۹- استحقاق سهم‌الارث توسط زوجه از ماترک محل کسب و پیشه ۲۶۹

۲۰- ماترک بودن دیه قتل ۲۶۹

۲۱- هزینه دادرسی تقسیم ترکه ۲۷۰

۲۲- لزوم تقویم دعوی مطالبه سهم‌الارث ۲۷۰

۲۳- دعوای اثبات فقدان دارایی مورث مالی است ۲۷۰

۲۴- تقسیم ترکه اهل سنت ۲۷۱

۲۵- مطالبه سهم‌الارث زن از ترکه شوهر ۲۷۱

۲۶- سهم‌الارث زوجه و برادر و خواهر امی ۲۷۲

۲۷- درخواست تصفیه ترکه ۲۷۲

۲۸- تقسیم ترکه بازداشت شده ۲۷۳

۲۹- مهروموم ترکه توسط دادرس ۲۷۳

۳۰- دادگاه صالح در تقسیم ترکه ۲۷۴

۳۱- ارث بردن زوجه از ماترک زوجه ۲۷۴

۳۲- درخواست تقسیم ترکه در مورد اموال غیرمنقول به نسبت سهم‌الارث ۲۷۵

دعاوی ارث و میراث در قوانین و مقررات قانونی ۲۷۷

از قانون مدنی ۲۷۹

باب دوم- در ارث ۲۷۹

فصل اول- در موجبات ارث و طبقات مختلفه وراث ۲۷۹

فصل دوم- در تحقق ارث ۲۷۹

فصل سوم- در شرایط و جمله ای از موانع ارث ۲۸۰

فصل چهارم- در حجب ۲۸۱

فصل پنجم- در فرض و صاحبان فرض ۲۸۳

فصل ششم- در سهم‌الارث طبقات مختلفه وراث ۲۸۴

مبحث اول- در سهم‌الارث طبقه اولی ۲۸۴

مبحث دوم- در سهم الارث طبقه دوم ۲۸۶

مبحث سوم- در سهم‌الارث وارث طبقه سوم ۲۸۷

مبحث چهارم- در میراث زوج و زوجه ۲۸۹

از قانون امور حسبی ۲۹۱

باب پنجم- در امور راجع‌به ترکه ۲۹۱

فصل اول- در صلاحیت ۲۹۱

فصل دوم- در مهر و موم ۲۹۱

فصل سوم- در برداشتن مهر و موم ۲۹۶

فصل چهارم- در تحریر ترکه ۲۹۸

فصل پنجم- راجع‌به دیون متوفی ۳۰۰

مبحث اول- استیفاء دین از ترکه ۳۰۰

مبحث دوم- قبول ترکه ۳۰۳

مبحث سوم- رد ترکه ۳۰۴

مبحث چهارم- قبول دیون مطابق صورت تحریر ترکه ۳۰۴

مبحث پنجم- تصفیه ۳۰۵

فصل هشتم- در ترکه متوفای بلاوارث ۳۱۰

فصل نهم- راجع‌به ترکه اتباع خارجه ۳۱۱

از قانون مالیات‌های مستقیم با اصلاحات ۱۳۹۴- ۳۱۶

قانون شوراهای حل اختلاف(مصوب ۱۳۹۴) ۳۲۱

منابع و مآخذ ۳۲۳