«جرم نشر اکاذیب» یکی از جرائم علیه اشخاص و شخصیت معنوی آنهاست و مطابق متن ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی، متضمن دو مصداق مجرمانه است که عبارتند از: «جرم اظهار اکاذیب» و «جرم انتساب اعمال خلاف حقیقت به دیگران» است.
در تعریف این جرم نوشتهاند: «انتشار و اشاعه اخبار دروغ و وقایع خلاف واقع به قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی را نشر اکاذیب گویند.»
قابل ذکر است در جرم نشر اکاذیب، لزوماً توهین یا افترایی نسبت به دیگری انجام نمیشود. به طور مثال ممکن است کسی را دارای همسر دوم یا دارای درآمد نجومی معرفی نمایند که این اوصاف توهین یا افترا تلقی نمیشود، منتها از آن جایی که این شایعات صحت ندارد، فرد، مرتکب نشر اکاذیب محسوب میگردد.
بنابراین اظهارات کذبی که منتهی به اضرار شخصی دیگر یا تشویش اذهان عمومی گردد را نشر اکاذیب نامند و با توجه به عبارت «به قصد اضرار به غیر» در صدر ماده ۶۹۸ قانون تعزیرات مصوب ۱۳۷۵ جرم نشر اکاذیب، علیه اشخاص حقوقی نیز قابل ارتکاب میباشد.
جرم اظهار اکاذیب
ارکان تشکیلدهنده جرم نشر اکاذیب
در این مبحث به بررسی عناصر سهگانه تشکیلدهنده جرم نشر اکاذیب خواهیم پرداخت و بدیهی است تا زمانی که این ارکان موجود و اثبات نگردد و توسط محکمه رسیدگیکننده محرز نشود صدور حکم بر نشر اکاذیب وجاهت قانونی نخواهد داشت.
عنصر قانونی جرم نشر اکاذیب
در ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات، جرم نشر اکاذیب بدین شرح تعریف گردیده که: «هر کس به قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی بهوسیله نامه یا شکوائیه یا مراسلات یا عرایض یا گزارش یا توزیع هرگونه اوراق چاپی یا خطی با امضاء یا بدون امضاء اکاذیبی را اظهار نماید یا با همان مقاصد اعمالی را برخلاف حقیقت رأساً یا بهعنوان نقلقول به شخص حقیقی یا حقوقی یا مقامات رسمی تصریحاً یا تلویحاً نسبت دهد اعم از اینکه از طریق مزبور به نحوی از انحاء ضرر مادی یا معنوی به غیر وارد شود یا نه علاوه بر اعاده حیثیت در صورت امکان، باید به حبس از دو ماه تا دو سال و یا شلاق تا ۷۴ ضربه محکوم شود.»
مطابق نظریه شماره ۲۶۸۱/۷ مورخ ۹/۵/۷۶ اداره حقوقی قوه قضائیه: «صرف نوشتن نامهای که احتمالاً متضمن مطالب خلاف واقع باشد بدون اینکه این نامه به مقامات ذیصلاح ارسال شود یا موجب تشویش اذهان عموم گردد بزه تلقی نشده و نمیتواند مشمول مقررات ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی باشد.»
همچنین ماده ۵۷ قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح مصوب۱۳۷۲ نیز مقرر داشته: «هر نظامی به مناسبت انجام وظیفه عمداً گزارشی برخلاف حقیقت به فرماندهان یا دیگر مقامات مسئول تقدیم نماید یا حقایق را کتمان کند یا گزارشی با تغییر ماهیت یا به طور ناقص ارائه دهد به ترتیب زیر محکوم میشود.
- اگر گزارش خلاف یا کتمان حقیقت موجب شکست جبهه یا تلفات جانی گردد در حکم محارب است.
- اگر موضوع گزارش مربوط به امور جنگی یا مسائل امنیت داخلی یا خارجی باشد به حبس از سه الی هشت سال.
- در سایر موارد به حبس از سه ماه الی یک سال.
- تبصره ۱ – عدم گزارش جرائم ارتکابی توسط مسئولین مربوط به مقامات صالحه مشمول این ماده میباشد.
- تبصره ۲ – چنانچه اعمال مذکور موجب خسارات مالی گردد علاوه بر مجازات فوق به جبران خسارات وارده نیز محکوم خواهد شد.»
دیدگاهها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.