دعوای تامین دلیل از دعاوی مهم و پرکاربرد حقوقی است و این کتاب علاوه بر این که دعوای فوق و ارکان آن و نحوه طرح دعوا در این باب را بیان می کند، رویه دادگاه ها در این موضوع را نیز دربر دارد. یعنی شما علاوه بر اینکه با خواندن این کتاب می فهمید که دعوای تامین دلیل چیست؟ چگونه این دعوا باید طرح شود؟ نمونه دادخواست دعوای فوق را مشاهده و آراء این موضوع را مشاهده خواهید کرد.
کتاب مذکور دربردارنده آراء وحدت رویه، آراء اصراری، آراء شعب دیوان عالی کشور، آراء دادگاه های بدوی و تجدیدنظر، نشست های قضایی و نظریات مشورتی در این باب است این موارد در آن مندرج است:
- هزینه تامین دلیل
- اعتراض به تامین دلیل
- ارزش تامین دلیل
- تامین دلیل جهیزیه
- ، تامین دلیل برای مهریه
- تامین دلیل تخلیه ملک
- تامین دلیل اجرت المثل
- تامین دلیل تخریب خودرو
تأمین دلیل و مصادیق انجام آن
تعریف تأمین دلیل و هدف از آن
تأمین دلیل در لغت به معنای ایمن کردن و حفظ کردن است. دلیل عبارت آن از امری است که اصحاب دعوا برای اثبات یا دفاع از دعوا به آن استناد می‌نمایند و در اصطلاح حقوقی، تأمین دلیل عبارت است از محافظت دلایل موجود برای امکان استفاده از آن در آینده.
هدف از تأمین دلیل حفظ دلیل است و میزان ارزش آن با تشخیص دادگاه تعیین می‌شود تأمین دلیل اقدامی پیشگیرانه است و حتی می‌توان در قالب دستور موقت درخواست تأمین دلیل کرد.
ارزش هر آنچه صورت‌برداری می‌شود یا نظر کارشناسی در خصوص آن اخذ می‌شود یا از شهود تحقیق می‌شود از لحاظ ماهوی نسبت به دعوای مورد نظر خواهان در تأمین دلیل مورد نظر نیست.
صرف تأمین دلیل از ادله مورد نظر، دلیل حقانیت استفاده‌کننده از این دلایل در دعوای مربوط نیست. درخواست تأمین دلیل به صورت کتبی یا شفاهی انجام می‌شود. قید درخواست در فرم چاپی دادخواست ماهیت آن را تغییر نمی‌دهد تنها در صورتی که تأمین دلیل از طرف ذی‌نفع درخواست شود، قابل پذیرش است.
مطابق ماده ۱۴۹ قانون آیین دادرسی مدنی، تأمین دلیل عبارت است از ملاحظه و صورت‌برداری از دلایل و مدارک هرگاه شخصی احتمال دهد که دلایلی وجود دارد در صورتی که بخواهد در دادگاه اقامه دعوی نماید در آینده دسترسی به آن‌ها دشوار یا مشقت‌بار خواهد شد یا دسترسی به آن‌ها به‌طورکلی از بین خواهد رفت.
فعلاً هم برای طرح دعوا یا استفاده از این دلایل آماده نمی‌باشد و هدف این است که این دلایل فعلاً در جای امنی محفوظ بماند اعم از اینکه این دلایل در اختیار خود وی باشد یا نزد طرف دعوای آینده یا شخص ثالث باشد.
در این صورت بهترین راه تأمین دلیل است هرچند تأمین دلیل برای حفظ و صورت‌برداری از ادله است و اینکه تا چه حدی قاطع دعوا باشد بستگی به نظر قاضی رسیدگی‌کننده خواهد بود.
مصادیق استفاده از تأمین دلیل
به‌طورکلی در مورد هر حقی که دلایل و مدارکی وجود دارد و حق مورد تعرض قرارگرفته یا خواهد گرفت و نیاز به حفظ دلایل می‌باشد می‌توان تأمین دلیل کرد و هرچند مصادیق استفاده از تأمین دلیل نامحدود است؛
لیکن به بعضی از مصادیق که استفاده از تأمین دلیل در مورد آن‌ها در عمل پرکاربرد است اشاره می‌کنیم:
- اگر اتومبیلی با اتومبیل شما تصادم و خسارت وارد کرده است و طرف شما حاضر به پرداخت خسارت نیست در این موقع می‌خواهید که خسارت وارده برآورد شود تا اگر خواستید بعداً از طریق طرح دعوا، خسارت را وصول کنید در موقع محاکمه، خسارت معلوم باشد.
- اگر شما مستأجر ملکی هستید و پس از انقضاء مدت اجاره جهت عدم تعلق خسارت و اجرت‌المثل و مطالبه مبلغ ودیعه خود، تخلیه و خالی بودن عین مستأجره را صورت‌مجلس و تأمین دلیل می‌کنید.
- اگر به هر دلیلی پس از اتمام قرارداد مستأجر خانه مسکونی را تخلیه و موجر حاضر به پذیرش نباشد مستأجر می‌تواند به شورای حل اختلاف محل سکونت خود مراجعه و درخواست تأمین دلیل در زمینه تحویل کلید بنماید.
- اگر با یک شخص یا سازنده‌ای قرارداد مشارکت در ساخت داشتید؛ لیکن ایشان به‌موقع به تعهدات قراردادی مبنی بر تخریب یا ساخت واحد… یا یک قسمت از آپارتمان یا مجتمع عمل ننموده است می‌توانید آن را تأمین نمایید.
- اگر شما مالک ملک باشید و مستأجر دارای حق سرقفلی و حق کسب و پیشه و تجارت مشمول قانون ۱۳۵۶ بدون اجازه شما محل را به ثالث انتقال یا اجاره داده است می‌توانید این تخلف را تأمین نمایید.
- ۶٫ اگر شما مالک ملک محل سرقفلی باشید و مستأجر بدون اجاره شما تغییر شغل یا تعدی و تفریط نموده است می‌توانید این تخلف را تأمین نمایید.
- اگر شما نیازمند رونوشت از اسناد و مدارکی هستید که در نزد بانک یا دفترخانه یا ارگان دولتی است می‌توانید از طریق تأمین دلیل اسناد را تأمین و تحصیل نمایید.
- اگر شما می‌خواهید یک وسیله نقلیه یا لوازم صنعتی را تحویل بگیرید؛ ولی دارای معایب و نواقصی است می‌توانید این معایب و نواقص را تأمین نمایید.
- اگر شما خواهان ارزیابی و قیمت‌گذاری حق سرقفلی یا حق مالکیت یا مالی باشید می‌توانید از مرجع ذی‌صلاح درخواست تأمین نمایید.
- گر اقدامات شهرداری یا دارایی یا هر ارگان دولتی مانند انشعاب آب جوی به شما خسارتی وارد کرده، می‌توانید آن خسارت را تأمین نمایید.
- اگر شما اتومبیلی را به اجاره واگذار نمودید و مستأجر نسبت به آن تعدی و تفریط نموده یا با آن تصادف کرده، می‌توانید وضعیت (خسارت) ایجاد شده را تأمین نمایید.
نمونه دادخواست تأمین دلیل خسارت وارده به اتومبیل
| مشخصات طرفین | نام | نام خانوادگی | نام پدر | سن | شغل | محل اقامت- خیابان – کوچه – پلاک- کد پستی | |
| خواهان | |||||||
| خوانده | |||||||
| وکیل | |||||||
| خواسته یا موضوع | تأمین دلیل خسارات وارده به اتومبیل | ||||||
| دلایل و منضمات | کپی مصدق ۱٫ کروکی تنظیمی افسر کاردان فنی به شماره… ۲٫ سند مالکیت اتومبیل ۳٫ نظر کارشناسی ۴٫ … | ||||||
| ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی | |||||||
احتراماً به استحضار می‌رساند: به موجب مستندات مذکور و خصوصاً نظریه افسر کاردان فنی، اقدامات خوانده در بی‌احتیاطی در رانندگی، منجر به وقوع صدمه و خسارات در اتومبیل اینجانب به شماره… گردیده است. نظر به اینکه خوانده با وصف مقصر بودن در تصادف، حاضر به جبران خسارات وارده نمی‌باشد و از طرفی اینجانب در مقام جمع‌آوری دلایل حقانیت خویش می‌باشم؛ فلذا به‌منظور ثبت و حفظ آثار تصادف و ارزیابی میزان خسارات وارده به استناد ماده ۱۴۹ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی صدور قرار تأمین دلیل با جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری از محضر شورای حل اختلاف محترم مورد استدعاست. | |||||||
| محل امضاء – مهر – اثر انگشت | |||||||
| شماره و تاریخ ثبت دادخواست | ریاست محترم شعبه ………… دادگاه …………… رسیدگی فرمایید. نام و نام خانوادگی ارجاع | ||||||