تقسیم و افراز ماترک ولو منحصر به غیرمنقولی باشد که عملیات ثبتی آن خاتمه یافته است، مطلقاً از صلاحیت اداره ثبت اسناد و املاک خارج و در صلاحیت محاکم دادگستری است.
شماره دادنامه: ۹۱۰۹۹۷۰۹۰۹۱۰۰۵۲۳
تاریخ: ۱۲/۱۲/۱۳۹۱
خلاصه جریان پرونده
در تاریخ ۸/۷/۹۱ (و.) (پ.) (ع.) (خ.) به طرفیت (ک.) (م.) (ش.) (خ.) و (الف.ر.) مبادرت به تقدیم دادخواست رسیدگی و صدور حکم به اجرت‌المثل و تقسیم ملک مشاع و در صورت غیرقابل تقسیم بودن، فروش آن را کرده‌اند و توضیح داده‌اند که پلاک ۴۵۲ اصلی از بخش ۲۴ مریوان سهم‌الارث طرفین است. شعبه سوم دادگاه عمومی مریوان طرفین را به دادرسی دعوت و در تاریخ ۱۳/۹/۹۱ با حضور آنان تشکیل جلسه داده و پس از استماع اظهارات ایشان در مورد مالکیت ملک و حقوق ادعایی و سوابق طرح دعوا و مطالبه سوابق و ملاحظه آن‌ها بالاخره ختم رسیدگی را اعلام و طی قرار شماره ۹۱۰۹۹۷۸۷۳۹۰۰۰۰۴۵-۲۷/۹/۹۱ در خصوص مطالبه درخواست تقسیم ملک به صلاحیت واحد ثبتی محل وقوع ملک اظهارنظر و پرونده را به دیوان کشور ارسال داشته است و رسیدگی به آن در دستور کار این شعبه قرار گرفته است.
رأی شعبه ۳ دیوان‌عالی کشور
خواسته، تقسیم ماترک و یا فروش آن است مطابق اطلاق ماده ۳۰۰ قانون امور حسبی و رأی وحدت رویه شماره ۷۱۹-۲۰/۲/۹۰ صادره از هیئت عمومی دیوان‌عالی کشور تقسیم و افراز ماترک ولو منحصر به غیرمنقولی باشد که عملیات قبلی آن خاتمه یافته است، مطلقاً از صلاحیت اداره ثبت اسناد و املاک خارج و در صلاحیت محاکم دادگستری است. لذا قرار صادره به علت مغایرت با قوانین موضوعه قابل تأیید نیست مستنداً به‌مراتب یاد شده و ماده ۲۸ قانون آیین دادرسی مدنی ضمن نقض آن پرونده برای اقدام قانونی اعاده می‌گردد.
صلاحیت دادگاه حقوقی در رسیدگی به تقاضای افراز املاک مشاع موضوع ارث
شماره دادنامه: ۹۱۰۹۹۷۰۹۰۸۵۰۰۵۸۱
تاریخ: ۱۶/۱۲/۱۳۹۱
خلاصه جریان پرونده
آقای (الف.) و خانم‌ها (ط.) و (س.) با وکالت (الف.ر.) دادخواستی به طرفیت آقای (ح.س.) به خواسته صدور حکم بر افراز ملک مشاع نسبت به ملک شماره ۴۴۱۷ فرعی از اصلی ۱ به شماره ثبت و در صورت عدم افراز فروش ملک به انضمام خسارات دادرسی و اجرت‌المثل ملک زمان تصرف خوانده مقوم به مبلغ چهار میلیون ریال تقدیم و اضافه نموده، اینجانبان مالک مشاع به ترتیب اسناد مالکیت پیوستی به دادخواست، تقاضای افراز ملک مشاع [که] از پدر بزرگمان به ارث رسیده را داریم. با توجه به اینکه ملک از سال ۸۴ در تصرف خوانده بوده، وی از حاصل زمین ]که[ آن هم مشاع است، سهمی به ما تسلیم ننموده است؛ لذا تقاضای افراز و اجبار خوانده به تحویل ملک و در صورت عدم امکان افراز و فروش آن را خواستاریم. پرونده به شعبه دوم دادگاه حقوقی ناب ارجاع گردیده و دادگاه طرفین را جهت رسیدگی دعوت نموده، خوانده حاضر نگردیده دو نفر از خواهان‌ها خانم‌ها (س.) و (ط.س.) در دادگاه حاضر و اظهار داشته‌اند پدربزرگمان در سال ۸۳ و پدرمان در سال ۸۹ فوت نموده، خوانده، عموی ناتنی، املاک موضوع خواسته را تصرف نموده و تحویل نمی‌دهد قبلاً دادخواست تقسیم ماترک داده بودیم که رسیدگی شد؛ ولی باز هم ملک را تحویل نمی‌دهد سپس دادگاه با اعلام ختم رسیدگی طبق دادنامه شماره ۰۰۷۱۷ اجمالاً چنین رأی داده در خصوص دعوی خواهان‌ها به طرفیت آقای (ح.س.) به خواسته افراز پلاک ۴۴۲۷ فرعی نظر به اینکه افراز املاک مشاع دارای سابقه ثبتی در صلاحیت واحد ثبتی محلی است که رجع مزبور پس از بررسی موضوع و در صوت غیرقابل افراز بودن ملک، مبادرت به صدور تصمیم در این خصوص می‌نماید و فروش ملک مشاع نیز پس از صدور تصمیم اداره ثبت بر غیرقابل افراز بودن ملک میسور خواهد بود که با این وصف شق اخیر خواسته نیز در وضعیت کنونی قابلیت رسیدگی ندارد؛ لذا در خصوص قسمت اول خواسته به لحاظ صلاحیت اداره ثبت قرار عدم صلاحیت به اعتبار شایستگی مرجع مزبور صادر می‌گردد. قسمت اخیر خواسته نیز چون متکی به تصمیم واحد ثبتی نیست، با صدور قرار عدم استماع دعوا مردود اعلام می‌شود سپس پرونده را به دیوان‌عالی کشور ارسال داشته که در دستور کار این شعبه قرار گرفته. هیئت شعبه در تاریخ بالا تشکیل است پس از بررسی اوراق پرونده و قرائت گزارش عضو ممیز مشاوره نموده، چنین رأی می‌دهد:
رأی شعبه ۲۵ دیوان‌عالی کشور
تصمیم شعبه دوم دادگاه عمومی حقوقی بناب در صدور قرار عدم صلاحیت به اعتبار صلاحیت رسیدگی اداره ثبت و اسناد و املاک با توجه به دادخواست خواهان‌ها و اظهارات نامبردگان در جلسه ۲۷/۸/۹۱ دادگاه دائر به اینکه ملک مشاعی را از پدربزرگشان به ارث برده‌اند موجه نبوده و رسیدگی به دعوای مطروحه طبق رأی وحدت رویه شماره ۷۱۹-۲۰/۲/۹۰ در صلاحیت رسیدگی دادگاه است. علی‌هذا ضمن نقض رأی شماره ۰۰۷۱۷-۲۷/۸/۹۱ شعبه دوم دادگاه عمومی بناب با تشخیص صلاحیت دادگاه مذکور در رسیدگی به دعوی مطروحه مقرر است پرونده اعاده گردد.
